Ai-knanoik kona-ba Kobradór Impostu no Farizeu

Dala barak Na’i Jesus hanorin uza aiknanoik. Aiknanoik ne’e hanesan istoria fiksionál atu ilustra realidade espirituál.

Hanesan pregadór, nia hatene katak:

•       Ema hanoin di’ak liu iha pregasaun ne’ebé mak uza ilustrasaun.

•       Nia hatene katak halo ligasaun lia loos ho realidade maka dalan diak liu atu asegura katak ema bele kapta, kompriende no aplika  mensajen liafuan di’ak.

•       Ezemplu: aiknanoik kona-ba agruktór kari fini iha Mateus 13, iha lisaun ihosi istoria sira ne’ebé ita bele aplika iha ita nia moris.

Agora ita sei haree aiknanoik ida iha Evanjellu Lukas 18:9-14 ne’ebé involve Farizeu no kobradór inpostu.

"9Jesus mós konta ai-knanoik tuirmai neʼe ba ema balu neʼebé haree sira-nia an nuʼudar ema laran-loos, no sira haree ema seluk folin-laek: 10“Ema naʼin-rua bá templu atu halo orasaun, ida ema Farizeu no ida seluk kobradór impostu. 11Ema Farizeu neʼe hamriik no komesa halo orasaun iha ninia laran dehan: ‘Oh Maromak, haʼu fó obrigadu ba Ita-Boot, tanba haʼu la hanesan ema neʼebé hamatak ema seluk, ema aat, ema neʼebé halo sala seksuál,  no haʼu mós la hanesan ho kobradór impostu neʼe. 12Haʼu halo jejún dala rua iha semana ida nia laran, no haʼu mós fó dezimu (porsentu sanulu) husi buat hotu neʼebé haʼu simu.’ 13Maibé, kobradór impostu neʼe hamriik dook deʼit, no la brani atu foti ninia matan ba leten. Nia baku beibeik ninia hirus-matan, hodi dehan: ‘Oh Maromak, hatudu laran-sadiʼa mai haʼu, haʼu ema sala-naʼin.’ 14Haʼu dehan ba imi: Kuandu mane neʼe fila ba uma, Maromak haree nia nuʼudar ema laran-loos liu fali ema Farizeu neʼe.  Tanba ema neʼebé foti an, Maromak sei hamoe nia, no ema neʼebé haraik an, Maromak sei foti aas nia.” – Luke 18:9-14

Mai ita ezamina autór prinsipál ba drama iha ai-knanoik ne’e:

Dahuluk mak: Farizeu. Farizeu hanesan grupu relijioza ida ne’ebé iha pratika relijiaun ne’ebé rigorozu tebes. Sira esforsu maka’as atu observa hó badinas lei Testamentu tuan. Sira mós iha pratika relijiaun halo liu fali saida mak hakerek iha Eskritura, aumenta rekerimentu, inventa regras foun atu ema halo tuir.  Ezemplu:

·       Lei mozes nian hatete jejun tinan ida dala ida, farizeu sira jejun semana ida dala rua.

·       Lei mozes hatete, sira selu dezimu ba ai-haan hanesan terigu etc sira selu dezimu mós ba modo sira.

·       Iha prátika relijioza, sira ema ne’ebé kuidadu tebes ba saida mak rekerimentu hosi lei Mozes nian.

Mai ita sira ne’ebé lee bíblia bebeik ona, saida mak imi hanoin bainhira rona liafuan Farizeu?  Dala barak ita hanoin  mak liafuan "hypocrite".  Maibé ba ema sira ne’ebé iha  tempu Jesus nian, reasaun ba Farazeu bele oinseluk. Sira bele assume katak  Farizeu hanesan heroi ida, sira hetan respeitu, ema admira ba sira, sira hanesan ezemplu ne’ebé di’ak iha sosiedade nia laran.

Atu hatene  saida mak sosiedade tratmentu ba ema Farizeu sira, mai ita lee iha  Mateus 23:6-7:

". . . 6Kuandu tuir festa, sira buka tuur-fatin neʼebé importante liu, no iha sinagoga laran, sira gosta atu tuur iha oin.    7Sira hakarak atu ema kumprimenta sira iha merkadu, no hakarak atu ema bolu sira Mestre.. . ." Mateus 23:6-7

Ema Farizeu sira iha status ne’ebé aas, ema ne’ebé ema barak haree hó esperansa, ema respeitu sira hanesan, ema importante. Pelu kontrariu, Kobradór impostu, hanesan autór segundu ba istoria ne’e, ba rona na’in sira konsidera hanesan ema ne’ebé ladi’ak no ema barak mak la gosta sira.

Tanbasá mak kobradór impostu, ema la gosta?  Tanba Israel momentu ne’ebá ukun hosi autoridade Roma sira, no kobradór sira iha liberdade atu kobra hira deit, no sira hetan suporta hosi Militar Romanu sira. Ba Autoridade Romanu sira, importante mak, porsaun estadu nian selu, seluk hosi ne’e kobradór impostu sira atu kobra hira de’it sira la prekupa. Tanba ne’e, Kobradór impostu sira sai riku loos, moris luxu iha ema kiak sira nia leet. Sira ema konsidera hanesan la honestu, koruptór, ne’ebé trai sira nia maun alin tanba deit riku soi.

Na’i Jesus set-up  senariu rua ba rona nain sira. Na’i Jesus hatene katak maioria hosi sira mak pro: Farizeu duke kobradór impostu ne’e. Sira hakfodak liutan bainhira Na’i Jesus dehan Maromak haksolok hó kobrador impostu la’os ema Farizeu ne’e.  Sira serteza hirus los no hakfodak tanba Maromak simu Kobradór impostu maibé la’os Farizeu, sira kestiona tanbasá sai nune’e? Atu resposta ba duvida ne’e, mai ita hare versu ida-ida: Nia komesa ho liafuan ne’e:

"Jesus mós konta ai-knanoik tuirmai neʼe BA EMA BALU NEʼEBÉ HAREE SIRA-NIA AN NUʼUDAR EMA LARAN-LOOS, NO SIRA HAREE EMA SELUK FOLIN-LAEK  (Lukas 18:9)

Ai-knanoik ne’e intende ba:

·       Sira ne’ebé konfia sira nia an hanesan ema ne’ebé loos liu no

·       Sira ne’ebé gosta hatún ema seluk.

Sinal ba ita sira ne’ebé tama ba grupu ida ne’e:

·       Self-righteous (laran-loos tuir sira nia hanoin de’it) mak  sira ne’ebé refleta de’it ba sira nia dia’k rasik  tuir sira nia hanoin;

·       Sira hanoin katak sira tenki di’ak liu ema seluk. Sira senti la sufisiente ba saida mak sira hetan ona iha sira nia vida;

·       Sira sei nia kontenti sei la kompletu se sira la hatún ema seluk;

·       Sira kompara sira nia an ho ema sira ne’ebé sira hanoin aat liu sira;

·       Sira senti la sufisiente ka la satisfaz haree sira nia an iha espelu;

·       Ema sira ne’ebé tama kategoria ida ne’e bai-bain iha espiritu kritika nian, julga ema, no koalia aat ema maibé nunka fó solusaun. Tanba sa? Tanba sira hanoin sira mak loos liu tan ne’e presiza ema seluk atu kompara ho sira nia an.

Ita atu kompara ita nian tun-sa’e, atu foti an to’o iha ne’ebé, maibé faktu mak ne’e:

·       La iha ema ida mak absolutamente loos, la iha ema ida mak bele sukat nia an hó estandarte Maromak nian.

·       Ita hotu monu ona ba sala no lakon ona Maromak nia Gloria (Roma 3:23), ita hotu hatene ida ne’e.

·       Se rekerimentu Maromak nian mak santidade ne’ebé perfeitu, ita hatene katak ita la iha biban atu tama ba reiñu lalehan.

·       Entaun saida mak ita halo?  Ita komesa kompara ita nian an ho sira ne’ebé susar, araska fizikamente no espirituálmente.

·       Saida mak ita hatete? Ita la perfeitu, maibé ita diak liu sira! No atu hatete ita nia an merese, ita komesa julga ema seluk katak sira la merese!.

Bele ka lae, ita sukat ita nia an ho Maromak?

·       Ita ema bele kompara ita nia an hó Maromak bele ka lae? Labele, tanbasá?, Tanba Maromak ne’e absolutamente santu, nia estandarte perfeitu no loos;

·       La problema karik, ita boot diak liu uitoan ema seluk ka ita diak liu ema dook. Ita sei komete pekadu nafatin. Tanba komete pekadu, entaun ita hetan kondenasaun nafatin. MAromak nia liafuan iha Roma 6:23 dehan “Kolen hosi pekadu mak Mate”

·       Karik ema na’in 2 tenta haksoit tun ba Jakarta 2 iha Ainaru, ida ne’ebé haksoit metro ida ho metro 8 rezultadu hanesan deit alias ba Aldeia ba la fila /ruarua mate hotu;

·       Tanba ne’e mak ita tenki depende ba Kristu nia hahalok perfeitu atu hadame ita hó Maromak;

·       Ita nia esforsu nunka to’o, se ita konprende ida ne’e, ita sei la sai ema ne’ebé kritikál. Se ita kompriende ida ne’e ita sei la hanehan ema, atu bele dudu ita nian an sa’e;

·       Se karik, ita nia esforsu to’o karik,  ne’e la problema, tanba ita la hetan salvasaun la’os tanba ita nia esforsu, ita lahetan favor hosi Maromak tanba ita di’ak liu ema seluk;

·       Ita nia frakeza, problema, lakunas, hotu-hotu Na’i Jesus mak kompleta liuhosi fo nia moris atu selu ita nia pekadu;

·       Tan ne’e ita sira ne’ebé hetan salvasaun, ita hetan salvasaun tanba Na’i Jesus nia méritu.

Ita koalia barak kona-ba Farizeu, oinsa ho ita?

·       Hau kolia ona kona-ba ema farizeu sira ne’ebé haloos an, maibé  realidade mak ita hotu iha tempu balu iha “kesombongan” spiritual loos ka lae?

·       Ita hotu hosi tempu ba tempu, monu tama lasu “kompara ita nia an hó ema seluk;

·       Tan ne’e ita presiza ezamina ita nia fuan no laran atu hare karik iha evidensia atitude kritikál sem baze;

·       Dala ruma ita mós hanesan hó Farizeu, karik ita gasta tempu barak liu koalia kona-ba ema seluk nia pekadu duké koalia kona-ba arependementu no koñese ita nia pekadu rasik.

Konsidera orasaun Farizeu tuir mai  " Oh Maromak, haʼu fó obrigadu ba Ita-Boot, tanba haʼu la hanesan ema neʼebé hamatak ema seluk, ema aat, ema neʼebé halo sala seksuál,  no haʼu mós la hanesan ho kobradór impostu neʼe" Lukas 18:11

·       Ida ne’e ezemplu perfeitu, katak “posivél ba ita ema atu kompletamente loos no iha tempu hanesan bele kompletamente sala;

·       Tebes ka lae bainhira nia dehan nia “ la hamatak ema seluk, la’os ema aat, la’os ema neʼebé halo sala seksuál”? Sin, bele loos!;

·       Tebes ka lae, nia jejun no selu dezimu? Parese loos!;

·       Buat sira ne’ebé nia halo ne’e loos ka lae? Loos!. Entaun problema ne’e iha ne’ebé? Tanbasá Jesus dehan Maromak la konsidera nia hanesan ema ne’ebé loos? Ida ne’e tamba:

o   Farizeu nia orasaun ne’e hotu-hotu kona-ba nia an, hotu-hotu kona-ba buat ne’ebé nia halo ona.. "Hau - hau – hau no -Hau". Ida ne’e la’os orasaun maibé ralatoriu atividade;

o   Ema farizeu nia orgullu, basa hirus matan. Nia la buka buat ida hosi Maromak, no ida ne’e la loos. Saida mak nia halo mak nia lori nia “auto-justisa” atu Maromak admira!;

o   Nia attitude hatudu katak Maromak tenki fó obrigado ba nia tanba iha atan ida ne’ebe diak hanesan nia.

o   Liafuan sira ne’ebé sai hanesan atu kongratula an, hatudu arogansia spiritual no trata Maromak hanesan audience nee’ebé tenki prontu atu rona.

Seraké ida ne’e mak Maromak Hakarak hosi ita? Ita mosu ba hó ita nia lista susesu sira, atu hetan aprovasaun? Seraké ida ne’e mak Maromak simu, konta ita diak tomak ne’ebé ita halo? Mai ita rona saida mak Na’i Maromak nia liafuan koalia kona-ba sakrifisiu.

·       15 Oh Na’i, favór ida loke haʼu-nia ibun, Atu nuneʼe haʼu-nia ibun bele deklara Ita-nia glória.16 Tanba Ita la kontenti hó sakrifísiu, se lae karik, haʼu sei fó ida-neʼe; Ita la kontente ho sakrifísiu sunu nian neʼebé hasaʼe tomak.17 Maibé laran-triste no neon-susar mak sakrifísiu neʼebé Maromak simu; Oh Maromak, Ita sei la hakribi ema neʼebé laran-triste no neon-susar. Salmo 51:15-17.

·       Tanba Maromak neʼebé Aas Liu, Neʼebé hela ba nafatin  no neʼebé ninia naran mak santu,  dehan nuneʼe: “Haʼu hela iha fatin aas no santu, Maibé haʼu mós hela hamutuk ho ema sira neʼebé hetan terus  no haraik an, Atu fó forsa ba ema neʼebé kbiit-laek No ema neʼebé hetan terus. Isaias 57:15 

·       Haʼu halo buat sira-neʼe hotu ho haʼu-nia liman rasik, Hodi nuneʼe mak buat hotu iha”, Na’i mak dehan. “Haʼu sei hateke ba ema neʼebé haraik an, Ba ema neʼebé neon-susar no nakdedar ba  haʼu-nia liafuan. Isaias 66:2

Siada mak halo Maromak haksolok:

·       Saida mak halo maromak haksolok, ida ne’e mak ita lori ba Maromak, la’os ita nia abilidade ita nia sufisiente maibé ita nia “laran mamauk;

·       Saida mak Maromak hakarak mak ita rekoñese ita nia sala no ita presiza atu hetan perdaun;

·       Maromak hakarak ita mai iha nia futar oin la’os ho ita nia konfiansa ne’ebé beik, maibé neon susar, tristi tanba ita monu ona ba sala no la’o dook ona hosi Maromak.

·       Ema tipu ida ne’e mak Na’i Jesus hatete mai ita katak Maromak sei tane aas. La’os ema ne’ebé hanoin katak Maromak presiza nia ka sira, maibé ema ne’ebé presiza Maromak.

Iha razaun seluk tanbasá mak orasaun Farizeu nian Maromak la simu:

·       Ladún iha domin. Hatudu liuhosi nia sentimentu ne’ebé la kontenti ho ema kobradór Impostu nian, la kontenti hó nia maluk sira ne’ebé moral aat;

·       Atitude ne’ebé hatudu katak ita superiór liu fali ema seluk ne’e konsekuensia hosi “auto-justisa” senti nia an mak loos liu;

·       Ida ne’e fo hanoin ba ita kona-ba Paulo nia hanorin iha 1 Korintu 13 ne’ebé hatete “ la iha sakrifisiu boot ida mak iha valor se nia motivu la’os domin”.

o   Se haʼu koʼalia ema nia língua oioin no anju nia língua, maibé haʼu la iha domin, haʼu sai hanesan sinu nia lian ka simbala nia lian. 2Se haʼu simu kbiit atu fó sai profesia, se haʼu komprende segredu santu hotu no koñesimentu hotu,  no se haʼu iha fiar boot toʼo bele muda foho, maibé haʼu la iha domin, haʼu la vale  buat ida.  3Se haʼu fó haʼu-nia rikusoin tomak atu fó-han ba ema seluk,  no se haʼu fó haʼu-nia moris atu nuneʼe haʼu bele gaba an, maibé haʼu la iha domin,  haʼu la manán buat ida"– 1 Corinthians 13:1-3

Entaun saida mak ema Farizeu ne’e hetan liuhosi halo tuir Lei sira ne’e? LA IHA = Zero.

Iha dalan hanesan, se ita halo buat hotu, nia ojetivu mak atu hasa’e an ka hetan gaba hosi ema atu nune’e ita bele hatún ema seluk, ita sei lahetan buat ida. Obra hotu ne’ebé halo hó domin, hetan approval hosi Maromak.  Obra ne’ebé halo ho ojetivu atu  hetan ka estabelese “auto-justisa) maromak sei rejeita. Hó liafuan seluk, se la iha domin, la iha buat diak iha ita nia asaun sira ne’e.

Mai ita haree oinsá kobradór impostu nia orasaun: Maibé, kobradór impostu neʼe hamriik dook deʼit, no la brani atu foti ninia matan ba leten. Nia baku beibeik ninia hirus-matan, hodi dehan: ‘Oh Maromak, hatudu laran-sadiʼa mai haʼu, haʼu ema sala-naʼin.  Lukas 18:13

·       Nota, Nia hamriik dook deʼit.  Nia la konfia-an. Nia la arogan. Nia la hanoin katak Maromak tenki rona nia orasaun. Nia rekoñese-an katak nia ema pekadór maibé Maromak ne’e santu no nia la tama lalais ba Maromak nia presenza;

·       Nia hatene katak, Maromak bele destroi nia tanba nia sala no nia hatene katak karik ida ne’e akontese ida ne’e justu;

·       No nia hatene katak tan de’it Maromak nia laran luak no grasa mak Maromak la destroy nia to’o agora, tan ne’e nia nakdedar no lamenta no baku nia hirus matan ho laran susar no hatete, “hatudu laran-sadiʼa mai haʼu, haʼu ema sala-naʼin"

Saida mak diferensa entre Fariizeu no Kobradór impostu nia orasaun?

·       Dahuluk, nota katak nia liafuan uitoan loos kompara hó orasaun farizeu nian. Uitoan maibé loos. Nia hatene katak nia la iha buat ida atu fó ba Maromak no nia nunka atu tenta. Nia hatene la iha buat ida mak halo nia orgullu iha Maromak nia futar oin, la iha reklamasaun atu fó razaun ba nia, atu Maromak bele simu nia. Saida mak nia fó hanesan oferta mak nia pekadu, nia laran mamauk, nia nesesidade, nia falla, no nia sala. Maibé ida ne’e sufisiente. Tanba nia konfesa nia sala no fiar ba Maromak atu sadia nia atu hatudu laran luak ba nia.  Farizeu lahusu buat ida, tanba nia hanoin katak nia la presiza buat ida. Maibe kobradór impostu, haree nia presiza no nia husu no simu perdaun..

Perigu ba ita, hanesan ema Kristaun:

·       Ita kompriende katak salvasaun ne’e tanba grasa liuhosi fé la’os tanba ita nia obra;

·       Ita kompriende katak Na’i Jesus nia mate iha Kruz mak selu kastigu sala nian no ita la iha buat ida atu aumenta;

·       Perigu mak:

o   ita keta Hanoin katak, lia loos sira ne’e aplika deit bainhira ita simu Nai Jesus liuhosi Batismu, maibé la aplika ba ita nia moris tomak;

o   Ita haluha katak ita nia moris tomak tenki kontinua halo arependementu no konfesa;

o   Ita haluha katak, ita sempre depende ba Maromak nia grasa no laran luak hanesan uluk liu bainhira ita simu Nai Jesus;

o   Ita haluha katak, ita nia atttude tenki sempre haraik’an, laran susar, laran moras no ita nia orasaun iha ita nia moris tomak mak: “hatudu laran-sadiʼa mai haʼu, haʼu ema sala-naʼin”

·       Se ita haluha buat sira ne’ebé ita temi iha leten, hó tempu ita mós sai hanesan ema Farizeu ne’e.

o   Ita reza hanesan ne’e: Na’i sira ne’e mak hau halo ona dadauk ne’e. Favor fo bensaun ba saida mak hau halo agora. Oh, depois, Na’i favor ajuda ema A, B, no C kona-ba sira nia problema pekadu nian. Amen."

o   Saida mak sala kona-ba orasaun ne’e? Ida ne’e positivu loos ka lae? Ida ne’e sei halo Na’i Maromak kontenti loos ka lae? LAE,Tanbasá?

§  Tanba ida ne’e la’os orasaun, maibé relatoriu kona-ba status;

§  La iha lamentasaun kona-ba pekadu, la iha arependementu, la iha konfesa atu husu Na’i nia perdaun;

§  La iha rekoñesementu katak se la hó Maromak nia grasa, ita sei lakon;

§  La iha konsensia kona-ba husu perdaun.  No ida ne’e hatudu ita nia konfiansa ne’ebé aas no auto-justisa.

Sinal mak ne’e: bainhira ita komesa hanoin katak, ita la presiza tan Maromak nia perdaun, ida ne’e hanesan sinal ida mai ita katak ita komesa hnaoin hanesan ema farizeu ne’e. Karik ne’e akontese, ba lalais ba Maromak no halo orasaun atu Maromak  hatudu ita nia sala no labele husik ita sai ema ne’ebé senti loos maibé la loos. Hatudu mai ita, ita nia sala. No Maromak sei ajuda ita.

Lukas 18:9-14 termina hó “peringatan” maka’as no promesa ne’ebé gloriozu. Karik ita orgullu ho ita nia diak sira Nai’ maromak sei hatún ita, Maromak sei la justifika ita. Ita sei la tama reiñu lalehan No promesa ba sira ne’ebé haraik an, konfesa sira nia sala, Maromak sei tane ita aas, sei hetan Gloria hamutuk ho Kristu, iha moris rohan laek nian.

It abele halo ida ne’e ka lae? Hasai ita nia arogansia, laran toos, orgullu, koñesa ita nia sala, tau fiar tomak ba Kristu no simu nia bensaun no grasa.

Agora ita lee ona Maromak Nia futarlia, no Maromak dehan nune'e: 
Se ohin loron imi rona ba ninia lian, imi keta husik imi nia laran-toos hanesan iha tempu neʼebé imi-nia beiʼala sira provoka haʼu atu sai hirus tebes. Ebreu 3:15

Maromak mós hatete nune'e:
Buka Na'i bainhira imi sei bele hetan nia. Bolu nia tanba agora nia sei besik imi. Ema aat tenke husik ninia dalan No ema laran-aat tenke husik ninia hanoin aat sira; Husik nia fila fali ba Maromak, neʼebé sei hatudu laran-sadiʼa ba nia, Fila fali ba ita-nia Maromak, tanba Maromak sei fó perdua ho laran-luak. Isaias 55:6-7

Tanbasá?
Tempu sei toʼo mai Bainhira haʼu halo hamlaha boot mosu iha rai neʼe, Neʼe laʼós hamlaha ba ai-han ka hamrook ba bee, Maibé hamlaha atu rona Maromak nia liafuan. Sira sei hakaʼas an laʼo husi tasi ida ba tasi seluk No husi parte norte ba parte leste. Sira sei laʼo-lemo hodi buka Maromak nia liafuan, maibé sira sei la hetan.

Maromak akonpaña ita hotu nia moris ohin loron no ba oin🙏🙏🙏

Mídia Dalan ba Lalehan.

Atu lee kona-ba topiku seluk-seluk, favor vizita ka follow dalanbalalehan.blogspot.com ka like ka vizita webpage Facebook: Dalan ba Lalehan

Lukas 18:13

x